Zapraszamy wszystkich zainteresowanych, w niedzielę 18 czerwca na sesję popularnonaukową zatytułowaną: „450. rocznica zawarcia konfederacji warszawskiej 1573 roku"

Miejsce sesji:

nowo zrewitalizowany budynek oficyny dworskiej

Program sesji:

13:00 | Przywitanie gości i otwarcie sesji

13:10 | Prof. dr hab. Waldemar Kowalski (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach)

"Rozwój reformacji na ziemiach polskich do 1573 r."

13:40 | Dr hab. Dariusz Makiłła, prof. AEH (Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie)

"Wolność wyznania w Rzeczypospolitej z 1573 r. Od deklaracji politycznej do zasady ustrojowej"

14:10 | Dr hab. Izabela Winiarska-Górska, prof. UW (Uniwersytet Warszawski)

"Wpływ reformacji na polszczyznę XVI wieku"

14:40 | Dyskusja

15:00 | Zakończenie sesji

450 lat temu, 28 stycznia 1573 r., obradujący w Warszawie od trzech tygodni sejm konwokacyjny – pierwszy zjazd ogólnopaństwowy od śmierci Zygmunta Augusta – uchwalił konfederację generalną warszawską regulującą zasady funkcjonowania państwa w okresie bezkrólewia oraz określającą sposób elekcji nowego władcy. Zawarte w akcie gwarancje pokoju wyznaniowego:

„A iż w Rzeczypospolitej naszej jest dissidium niemałe in causa religionis christianae, zabiegając temu, aby się z tej przyczyny miedzy ludźmi sedicio jaka szkodliwa nie wszczęła, którą po inszych królestwach jaśnie widzimy, obiecujemy to spólnie, pro nobis et successoribus nostris in perpetuum, sub vinculo iuramenti, fide, honore et conscientiis nostris, iż którzy jesteśmy dissidentes de religione, pokój miedzy sobą zachować, a dla różnej wiary i odmiany w kościelech krwie nie przelewać, ani się penować confiscatione bonorum, poczciwością, carceribus et exilio, i zwierzchności żadnej ani urzędowi do takowego progressu żadnym sposobem nie pomagać. I owszem, gdzie by ją kto przelewać chciał, ex ista causa zastawiać się o to wszyscy będziem powinni, choćby też za pretekstem dekretu albo za postępkiem jakim sądowym kto to czynić chciał”

przeszły do historii jako przykład tolerancji szlacheckiej Rzeczypospolitej w epoce targających Europą wojen religijnych.

Wśród sygnatariuszy aktu konfederacji warszawskiej byli m.in. marszałek wielki koronny i wojewoda krakowski Jan Firlej (kalwinista) oraz starosta bełski (późniejszy kanclerz) Jan Zamoyski – mecenasi Jana Kochanowskiego z Czarnolasu.

Przy okazji rocznicy warto podkreślić, że autor Psałterza Dawidowego utrzymywał przyjazne stosunki z protestantami, z protestanckiej rodziny pochodziła jego żona Dorota Podlodowska, a przynależność do kościołów reformowanych przypisuje się także niektórym braciom i bratankom Poety.

______

Sesja odbywa się w ramach II Małego Festiwalu Poezji w Imieniny Pana Jana

Zdjęcie aktu konfederacji warszawskiej [pergamin, 28 stycznia 1573] za: Archiwum Główne Akt Dawnych, Public domain, Wikimedia Commons